کلید حرارتی یا MPCB (Motor Protection Circuit Breaker) یکی از تجهیزات تابلو برق صنعتی می باشد و در بازار با نام کلید حرارتی یا کلید محافظ موتور شناخته می شود. این کلید موتور را در مقابل اضافه بار و هم در مقابل اتصال کوتاه محافظت می نماید و می توان به جای استفاده از ترکیب فیوز مینیاتوری و بی متال، کلید حرارتی را جایگزین نمود و در صورتیکه فقط بخواهیم یک موتور الکتریکی را با آن روشن و خاموش نماییم می توان کنتاکتور را هم حذف نمود و به سبب کلید استارت و استپ تعبیه شده بر روی آن اقدام به روشن و خاموش کردن موتور نماییم.
کلید حرارتی تجهیزات حفاظتی متشکل از فیوز مینیاتوری و بی متال هستند که در تابلو برق مورد استفاده قرار می گیرند تا با استفاده از آن بتوانیم الکترو موتور را در مقابل اتصال کوتاه و اضافه بار به صورت همزمان حفاظت کنیم. کلید‌های حرارتی در صورت به وجود آمدن اتصال کوتاه یا اضافه بار الکتروموتور را از منشا جدا میکند. کلید‌های حرارتی قابل قطع زیر بار هستند و برای روشن و خاموش کردن الکترو موتور‌های سه فاز مورد استفاده قرار می گیرند و همانند بی متال ها در رنج های متفاوت و قابل تنظیم ساخته می شوند.
هر رله حرارتی دارای سه کنتاکت ورودی و سه کنتاکت خروجی است. که در مدار قدرت بین کنتاکتور و مصرف کننده قرار می گیرد. این نوع کلیدها فقط تا بازه ۱۲۵ آمپر تولید می شوند. در رله های حرارتی، سه تیغه تعبیه شده که سیم حامل جریان چند حلقه به دور آن پیچیده می شود. در اثر عبور جریان اضافه بار، هادی ها گرم و حرارات به بی متال منتقل می شود و باعث خم شدن تیغه می شود. حرکت هر یک از بی متال ها به اهرمی فشار می آورد و با جا به جا شدن اهرم، یک میکروسوئیچ که دارای کنتاکت تبدیل باز و بسته است تغییر وضعیت می دهد و مدار فرمان را قطع می کند.
مشخصات کلید حرارتی:
۱ -دارای شستی قطع و وصل یا کلید ۰ و ۱ برای کنترل دستی می‌باشند.
۲ -مانند بیمتال‌ها دارای درجه تنظیم جریان می‌باشد (درجه آن را معمولاً ۱۰ درصد بیشتر از جریان نامی موتور تنظیم می‌کنند).
۳- دارای کلید تست، برای تست سالم بودن کلید می باشند.
۴ -دارای ۳ فاز قدرت است (ورودی به برق و خروجی آن به موتور وصل می‌شود).
5– قابلیت افزودن رله کمکی را دارد که دارای یک کنتاکت باز و یک کنتاکت بسته است .
6 -تیغه های مدار قدرت با شماره های یک رقمی از ۱ تا ۶ و ترمینال های تیغه های فرمان که به صورت دوبل (باز و بسته) می باشند را با شماره های ۹۵ تا۹۸ مشخص می کنند.
کلید حرارتی چه تفاوتی با بی متال دارد؟
راندمان کلید حرارتی تقربیا شبیه بی متال است و موتور را در برابر اختلالات جریان مانند بی متال حفاظت می نماید، اما یک سری تفاوت هایی بین بی متال و کلید حرارتی است که باعث شده کلید های حرارتی بهتر از بی متال‌ها باشند و ضریب امنیت آن بیشتر از بی متال باشد. حال به این تفاوت ها می پردازیم:
۱- بی متال مدار فرمان را قطع میکند (از طریق پیج‌های ۹۵ – ۹۶)، ولی کلید حرارتی مستقیماً سه فاز مدار قدرت را قطع میکند و باعث قطع شدن موتور می‌شود.
۲- کلید حرارتی هم از جریان حرارتی و هم از جریان مغناطیسی محافظت میکند در صورتی که بی متال فقط از جریان حرارتی محافظت میکند.
3- کلید های حرارتی علاوه بر حفاظت اضافه بار، وظیفه کلید (قطع و وصل نمودن تجهیزات برقی) را به عهده دارد در صورتیکه بی متال به عنوان یک تجهیز جانبی و تنها به منظور حفاظت در برابر اضافه بار به کنتاکتور متصل می شود.
جریان مغناطیسی و جریان حرارتی چیست و چه تفاوت با هم دارند؟
جریان حرارتی زمانی رخ می دهد که به یک الکتروموتور اضافه بار وارد شود و در نتیجه مقدار جریان مصرفی افزایش یافته که باعث داغ شدن موتور می گردد که به این حالت بالا رفتن جریان حرارتی گفته می شود. و زمانیکه الکتروموتور بر اثر اتصال کوتاه بین دو فاز یا یک فاز با بدنه یا یک فاز با نول داغ می شود، به این حالت بالا رفتن جریان مغناطیسی گفته می شود. مدار در یک اتصال کوتاه باید سریعا قطع شود بنابراین در چنین موقعیتی نمی توان از رله اضافه باری (حرارتی) استفاده نمود چون گرم شدن بیمتال رله به یک زمان نسبتا طولانی نیاز دارد.
جهت استفاده از کلید حرارتی در مدارهای فرمان یا آلارم نیاز به کنتاکت های کمکی می باشد که در زیر به توضیح آن ها می پردازیم.
کنتاکت های کمکی Auxilary Contact:
استفاده از این کنتاکت ها در مدار فرمان می باشد و با باز و بسته شدن کلید و کنتاکت های اصلی، کنتاکت های کمکی نیز تغییر وضعیت می دهند.
مثلا می توان از این کنتاکت ها برای روشن و خاموش شدن یک لامپ سیگنال که نشان دهنده عملکرد موتور است استفاده کرد. و برای انجام این کار با توجه به دیاگرام بالا می توانیم یک تک فاز به ترمینال های ۱۳ و ۲۱ متصل کرده و از ترمینال ۱۴ برای لامپ سیگنال سبز رنگ (روشن بودن موتور) و از ترمینال ۲۲ برای لامپ سیگنال قرمز رنگ (خاموش بودن موتور) سیم کشی نمود. که البته این صرفا یک مثال است و می توان عملیات بیشتری را روی این کنتاکت ها انجام داد.
کنتاکت های خطا Fault Conact:
هدف استفاده از این کنتاکت ها، نشان دادن خطای اضافه بار یا اتصال کوتاه است.
نکته: در صورت باز شدن کلید در حالت عادی این کنتاکت ها تغییر وضعیت نمی دهند. این کنتاکت ها فقط هنگام بروز خطاهای مذکور تغییر وضعیت می دهند.
علاقه‌مندان برای ارتباط با متخصصان ما در بازرگانی سپهران می‌توانند از طریق شماره تلفن 05137130000 و 09396718656 اقدام کنند.