در صنعت برق، انتخاب نوع کابل یکی از مهم‌ترین مراحل طراحی و اجرای پروژه‌های انتقال انرژی است. دو نوع کابل رایج در این زمینه، کابل زمینی (Underground Cable) و کابل هوایی (Overhead Cable) هستند. هرکدام از این کابل‌ها ویژگی‌ها، کاربردها و مزایای خاص خود را دارند که در ادامه به بررسی کامل تفاوت‌های آن‌ها می‌پردازیم.
کابل زمینی چیست؟
کابل زمینی به کابلی گفته می‌شود که در زیرِ زمین یا کانال‌های مخصوص نصب می‌گردد. این کابل‌ها معمولاً دارای لایه‌های محافظ متعدد هستند تا در برابر رطوبت، فشار مکانیکی، خوردگی و جوندگان مقاومت داشته باشند.
ساختار کابل زمینی
هادی: معمولاً از جنس مس یا آلومینیوم
عایق: PVC یا XLPE
غلاف داخلی: برای محافظت از عایق
آرمور (زره): از نوار فولادی یا آلومینیومی برای مقاومت مکانیکی
غلاف بیرونی: جهت حفاظت در برابر رطوبت و مواد شیمیایی
مزایای کابل زمینی
ایمنی بالا در برابر تماس و برق‌گرفتگی
مقاومت در برابر باد، طوفان و تغییرات آب‌وهوا
زیبایی ظاهری محیط شهری (بدون سیم هوایی)
دوام بیشتر در محیط‌های صنعتی و مرطوب
معایب کابل زمینی
هزینه نصب و تعمیر بالا
زمان‌بر بودن فرآیند جایگذاری
دشواری در پیدا کردن محل خرابی
کابل هوایی چیست؟
کابل هوایی یا کابل خودنگهدار (ABC) در مسیرهای بالای زمین و معمولاً بر روی پایه‌های بتنی یا فلزی نصب می‌شود. این کابل‌ها برای انتقال انرژی در فواصل بلند و فضاهای باز کاربرد فراوان دارند.
ساختار کابل هوایی
هادی اصلی: آلومینیومی (گاهی فولادی برای استحکام بیشتر)
عایق: پلی‌اتیلن مقاوم در برابر اشعه UV
سیم نگهدارنده: برای تحمل وزن کابل در هوا
روکش محافظ: جهت جلوگیری از نفوذ رطوبت و نور خورشید
مزایای کابل هوایی
هزینه نصب کمتر نسبت به کابل زمینی
تعمیر و تعویض آسان‌تر
امکان انتقال برق در مسافت‌های طولانی
مناسب برای مناطق کوهستانی و صعب‌العبور
معایب کابل هوایی
احتمال آسیب بر اثر باد شدید، طوفان یا رعدوبرق
کاهش زیبایی محیط شهری
خطر برق‌گرفتگی در صورت پارگی سیم
تفاوت کابل زمینی و کابل هوایی در یک نگاه
|
ویژگی ها
|
کابل زمینی
|
کابل هوایی
|
|
محل نصب
|
زیر زمین یا کانال مخصوص
|
بر روی پایه یا دکل
|
|
هزینه نصب
|
بالا
|
پایین
|
|
تعمیر و نگهداری
|
سخت و زمان‌بر
|
آسان‌تر
|
|
ایمنی در برابر شرایط جوی
|
بسیار بالا
|
آسیب‌پذیرتر
|
|
زیبایی محیطی
|
ظاهری تمیز و بدون کابل
|
سیم‌کشی قابل مشاهده
|
|
دسترسی برای تعمیر
|
نیاز به حفاری
|
دسترسی آسان
|
|
کاربرد
|
مناطق شهری، صنعتی و حساس
|
مناطق باز، روستایی و کوهستانی
|
کاربرد هر نوع کابل
کابل زمینی:
برای نیروگاه‌ها، کارخانه‌ها، پروژه‌های شهری و زیرساختی (به‌ویژه در مناطقی که محدودیت فضا وجود دارد).
کابل هوایی:
برای خطوط انتقال برق روستایی، مسیرهای طولانی و مناطق دورافتاده که حفر زمین دشوار یا پرهزینه است.
جمع‌بندی
انتخاب بین کابل زمینی و کابل هوایی باید با توجه به شرایط محیطی، بودجه، ایمنی و نوع پروژه انجام شود. در پروژه‌های شهری، استفاده از کابل زمینی به‌دلیل زیبایی و امنیت بیشتر توصیه می‌شود، درحالی‌که در مناطق باز و با بودجه محدود، کابل هوایی گزینه‌ای اقتصادی‌تر است.
پیشنهاد تأمین الکتریک سپهران
در فروشگاه اینترنتی تأمین الکتریک سپهران می‌توانید انواع کابل‌های زمینی و هوایی از برندهای معتبر نظیر سیم و کابل خراسان افشارنژاد، سیم و کابل مشهد، سیم و کابل مغان، سیم و کابل یزد و سیم و کابل افلاک الکتریک خراسان را با قیمت رقابتی و گارانتی اصالت تهیه کنید.
❓ سؤالات متداول درباره تفاوت کابل زمینی و کابل هوایی
1. کابل زمینی چیست و چه کاربردی دارد؟
کابل زمینی نوعی کابل برق است که در زیر زمین یا کانال مخصوص نصب می‌شود و برای انتقال ایمن انرژی در مناطق شهری، صنعتی و پروژه‌های زیرساختی به‌کار می‌رود. این کابل‌ها معمولاً آرموردار بوده و در برابر رطوبت و فشار مکانیکی مقاوم هستند.
2. کابل هوایی چه تفاوتی با کابل زمینی دارد؟
کابل هوایی بر روی پایه‌ها یا دکل‌ها نصب می‌شود و در معرض هوا قرار دارد، در حالی‌که کابل زمینی داخل خاک دفن می‌شود.
کابل‌های هوایی ارزان‌تر و تعمیر آن‌ها آسان‌تر است، اما نسبت به عوامل جوی آسیب‌پذیرتر می‌باشند.
3. کابل زمینی بهتر است یا کابل هوایی؟
پاسخ به نیاز پروژه بستگی دارد:
در محیط‌های شهری و صنعتی که ایمنی و ظاهر مهم است → کابل زمینی
در مسیرهای طولانی، مناطق باز یا با بودجه محدود → کابل هوایی
4. آیا کابل‌های زمینی نیاز به آرمور دارند؟
بله بیشتر کابل‌های زمینی دارای زره فلزی (آرمور) هستند تا در برابر فشار، ضربه و نفوذ حیوانات زیرزمینی محافظت شوند.
5. هزینه نصب کابل زمینی چقدر است؟
به دلیل حفاری، کانال‌سازی و محافظ‌های متعدد، هزینه نصب کابل زمینی ۲ تا ۳ برابر بیشتر از کابل هوایی است. اما در عوض، طول عمر و ایمنی آن نیز بیشتر است.
6. عمر مفید کابل‌های زمینی و هوایی چقدر است؟
به‌طور میانگین:
کابل زمینی: ۳۰ تا ۴۰ سال
کابل هوایی: ۱۵ تا ۲۵ سال (بسته به شرایط آب‌وهوایی و نگهداری)
7. آیا می‌توان کابل هوایی را به‌صورت زمینی نصب کرد؟
خیر هر کابل برای شرایط خاصی طراحی شده است. کابل‌های هوایی فاقد آرمور هستند و در صورت دفن شدن، سریعاً دچار فرسایش و خوردگی می‌شوند.
8. چه نوع کابل‌هایی برای نصب زیرزمینی مناسب‌اند؟
کابل‌های NYY، NYRY و N2XY از متداول‌ترین انواع کابل‌های زمینی هستند که دارای عایق مقاوم در برابر رطوبت و فشار می‌باشند.
9. برای مناطق بادخیز و طوفانی، کدام نوع کابل توصیه می‌شود؟
در چنین مناطق، بهتر است از کابل زمینی یا کابل خودنگهدار (ABC) استفاده شود تا احتمال پارگی و خطر برق‌گرفتگی کاهش یابد.
10. کابل‌های هوایی بیشتر در کجاها استفاده می‌شوند؟
کابل‌های هوایی معمولاً در شبکه‌های توزیع برق روستایی، خطوط طولانی بین شهرها و مناطق کوهستانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.