انکودر (Encoder) وسیله‌ای است که در ماشین‌های صنعتی استفاده می‌شود؛ به طور کلی انکودر به وسیله ای گفته می‌شود که یک حرکت مکانیکی (خطی و دورانی) را به سیگنال الکتریکی تبدیل کرده تا بتوان مشخصه‌های متفاوتی را از آن سیگنال مورد استفاده قرار داد، یا به طور ساده‌تر انکودرها وسیله‌ای هستند که حرکت دورانی یا خطی را به سیگنال دیجیتالی ۰ یا ۱ تبدیل می‌کنند؛ البته نا‌گفته نماند که بعضی از انکودرها خروجی آنالوگ (۰ تا ۱۰ ولت و یا ۴ تا ۲۰ میلی آمپر) دارند.
یک مثال ساده از انکودر کاربردشان در سروو موتور‌هاست. خروجی انکودر به اینورتر مخصوص سروو منتقل می‌شود. در اتوماسیون صنعتی از انکودر استفاده‌های بسیاری می‌شود و تا جایی این کاربرد در اتوماسیون مهم بوده که در صنایع بسته‌بندی و دستگاه‌های صنعتی که نیاز به اندازه‌گیری سرعت و موقعیت است، از انکودر‌های مختلف استفاده می‌کنند.
پارامترهایی که توسط انکودرها مشخص می‌گردد:
اندازه گیری سرعت:
یکی از کاربردهای مهم انکودر در کنترل سرعت الکترو موتور می‌باشد. برای کنترل سرعت الکتروموتور از یک اینورتر (Inverter) استفاده نموده و سرعت مورد نظر را اعمال می‌نمایند. آیا اینورتر به تنهایی برای اعمال سرعتی خاص و دقیق کافیست؟! کاربرد انکودر اینجا مشخص می‌شود؛ انکودر با فیدبکی که از الکتروموتور می‌گیرد در اعمال مقدار سرعت دقیق و ثابت یاری می‌رساند.
اندازه گیری و کنترل موقعیت:
یکی از کاربردهای مهم انکودرها در صنعت در نوار نقاله‌ها می‌باشد؛ برای کارکرد نوار نقاله شما نیاز به مشخص کردن اندازه‌ی حرکت و نقطه‌ای مورد نظر برای توقف نوار نقاله می‌باشید. این مورد به راحتی با انکودر قابل انجام است. برای این منظور کافیست که خروجی انکودر اندازه‌گیری شده و با در نظر گرفتن ضرایب گیربکس و کوپلینگ‌ها مسافت طی‌شده بدست می‌آید که همان کنترل موقعیت می‌باشد.
جهت چرخش شفت:
همان راست گرد (Clockwise) و چپ گرد (Counter Clockwise) چرخیدن اسپیندل می‌باشد.
انواع انکودر را در سه دسته کلی میتوان بررسی کرد:
1) انکودر از لحاظ ساختمان
2) انکودر از لحاظ خروجی سیگنال
3) انکودر از لحاظ عملکرد
مزایایی انکورد:
1 - نصب آسان و سریع
2 - استفاده از اندازه گیری نور مغناطیسی
3 - افزایش فرکانس طبیعی کوپلینگ