کابل خودنگهدار در چند سال گذشته به شدت مورد استقبال و استفاده وسیع در شبکه های برق ایران قرار گرفته است. کابلی که از فواید خوبی برخوردار است اما عدم رعایت مسائل فنی در استفاده و بهره برداری می تواند عامل بروز مشکلاتی دیگر گردد. ضریب هدایتی آلومینیوم پایین تر از مس بوده و لذا از تلفات بالاتری برخوردار است. در مواردی که استفاده از خطوط با هادیهای لخت منجر به بروز حوادث گذرا می شود و یا اینکه رعایت حریم و سایر نکات فنی و ایمنی شبکه برق مقدور نیست استفاده از کابلهای خود نگهدار هوایی راه حل منطقی است.
کابل های خودنگهدار هوایی برای اولین بار در سال 1955 در کشور فرانسه برای جایگزینی در شبکه های فشار ضعیف با هادی سیمی مورد استفاده قرار گرفتند و به دلیل فواید متعدد جایگاه کاربری مناسبی پیدا کردند. شرکتهای فرانسه نقش موثری در گسترش استفاده از این نوع کابل داشته است. و امروزه این نوع کابل در خیلی از کشورهای جهان استفاده گسترده دارد سابقه بکارگیری این نوع کابل در ایران چندان طولانی نیست. و کارخانه صنعتی الکتریک خراسان کابل افشارنژاد یک از تولید کنندگان کابل خودنگهدار می باشد. همانطور که می دانیم کابل های خودنگهدار دارای هادی آلومینیومی و عایق پلی اتیلن کراس لینک می باشند و برای نصب این کابلها بر روی پایه ها نیاز به یک سیم نگهدارنده (massenger) می باشد که جنس این سیم برای کابلهای ۲۰kv از فولاد و برای کابلهای فشار ضعیف از آلیاژ آلومینیوم می باشد. در کابل خودنگهدار فشار ضعیف از سیم نگهدارنده بعنوان سیم نول نیز استفاده خواهد شد.
در طراحی خطوط با کابلهای خودنگهدار در دو سطح ولتاژ فشار متوسط و فشار ضعیف به ترتیب سطح مقطع های زیر مورد نظر قرار گرفته است که این طراحی قابل تعمیم برای سطح مقطع های دیگر نیز می باشد. سطح مقطع mm۲ ۶۵+ ۱۲۰× ۳ برای فشار متوسط و ۷۰+۲۵+۹۵×۳ برای فشار ضعیف که سیم نگهدارنده آنها به ترتیب ۶۵ و ۷۰ می باشد و سطح مقطع ۲۵ در فشار ضعیف برای سیستم روشنایی معابر می باشد.
در ایران کابل های خودنگهدار بر اساس مشخصات اعلام شده از سوی شرکت توانیر تولید و عرضه می گردند. یکی از تولیدکنندگان معتبر در این عرصه شرکت صنعتی الکتریک خراسان کابل افشارنژاد می باشد.
معایب کابل های خودنگهدار:
علیرغم ویژگی های زیادی که در استفاده از کابل های خودنگهدار نام برده می شود مشکلاتی را نیز به وجود آورده است. کابل های خودنگهدار به دلیل تلفات بالاتر نه تنها باعث کاهش تلفات فنی شبکه نمی‌شود بلکه اتفاقا باعث افزایش تلفات فنی شده و در مجموع به هدر رفتن بیشتر انرژی الکتریکی منجر خواهد شد. اما این تلفات در مقایسه با مزایای دیگر کابل های خودنگهدار چندان مهم تلقی نمی‌شود. البته با محاسبه دقیق سطح مقطع کابل و رعایت مسائل فنی می‌توان تا حدودی نیز از این تلفات فنی کابل های خودنگهدار کم کرد و این عیب را برطرف نمود.
روکش عایق کابل های خودنگهدار به دلیل قرار گرفتن طولانی مدت در آفتاب و تحمل گرما و سرمای فصول مختلف سال ترک برداشته و در باران به شدت آسیب پذیر می باشند. با آمدن باران میزان خاموشی های ناشی از این اتفاق به حدی است که شرکت های توزیع به سختی می توانند جوابگوی مشکلات ناشی از اتصالات رخ داده شده و قطعی های آن باشند.
از دیگر مسائلی که استفاده از این کابل های جدید را با مصائبی همراه کرده است اتصال شبکه و سیم مسی به کابل خودنگهدار و آلومینویم است که وجود این دو فلز در کنار هم باعث خوردگی بالایی شده و در مدت زمان کوتاهی این خوردگی باعث آرک زدن و قطعی برق می شود.
با توجه به مشکلات ناشی از بکارگیری هادی های لخت و خطرات و حوادث ناشی از آن از جمله شرایط آب و هوایی، اتصال کوتاه های موقت و دایمی، برخورد شاخه های درختان، صدمات ناشی از حیوانات و پرندگان و خوردگیهای شیمیایی که می تواند منجر به قطعی برق و افزایش انرژیهای توزیع نشده گردد، رویکرد به هادی روکشدار و کابل خودنگهدار می تواند بسیار موثر باشد.
از دیگر مشكلات عمده اكثر شركتهای توزیع برق، احداث شبكه در محلات قدیمی شهرها، در مناطق پر درخت و بطور كلی مسیرها و معابر كم عرض می‌باشد. این مشكل از جمله مشکلاتی است كه تامین برق مطمئن، سرویس دهی منظم و كم خطر را با اشكال مواجه می‌سازد.
در مناطقی از شهرهای بزرگ با توجه به وجود بافت شهری فرسوده و وجود معابر بسیار كم عرض و غیر استاندارد عدم وجود حریم و فضای كافی و مناسب برای سیمهای هوایی، صخره ای بودن مسیر برای كابل كشی زمینی و نبود امكانات و دشواری تردد تجهیزات و ماشین آلات در مناطق كوهستانی و خارج از شهر، شركتهای توزیع را ناگزیر به كارگیری انواع هادیهای روکشدار بویژه كابلهای خودنگهدار (و در ایران عمدتا از نوع فشار ضعیف) نموده است.
قیمت بالای مس در بازار سیاه و خرید این فلز به قیمت بالا، سرقت سیم های مسی را تشدید کرده است. سارقان با به خطر انداختن جان خود اقدام به قیچی کردن سیم ها و کابل های مسی کرده که مشکلات فراوانی را برای شبکه های توزیع نیروی برق در پی دارد.
مزایایی عمده استفاده از کابل خودنگهدار افشارنژاد در شبكه‌های هوایی توزیع برق عبارتند از:
(a افزایش قابلیت اطمینان شبكه در مقابل شرایط جوی و اتفاقات ناشی از برخورد اشیاء خارجی
(b كاهش انرژی توزیع نشده به مقدار قابل ملاحظه
(c كاهش هزینه شاخه زنی در مناطق مشجر
(d كاهش تلفات با از بین رفتن جریان نشتی در درختان و تجهیزات
(e كاهش خطر آتش سوزی در مناطق مشجر و جلوگیری از تخریب محیط زیست و مرگ حیوانات
(f آزادی عمل بیشتر در طراحی خطوط به دلیل كاهش فاصله حریم كابلهای خود نگهدار
(g امكان نصب خط جدید كابل خود نگهدار در كنار خط قبلی بر روی یك تیر
(h امكان نصب كابل خود نگهدار فشار ضعیف بر روی پایه‌های موجود خطوط ۲۰ كیلو ولت
i) امكان نصب خطوط تلفن و فیبر نوری روی یك پایه مشترك با حفظ حریم ۵/۰ متر
(j راحتتر بودن ترمیم تیر شكستگی در خطوط كابل خود نگهدار در قیاس با خطوط هوایی معمول و استمرار در ارائه سرویس به مشتركین
(k امكان زیباسازی شهری با مخفی كردن كابلهای خود نگهدار از انظار عمومی با عبور دادن كابل از روی دیوار و یا مخفی كردن آن در كانال های مخصوص
l) مقاوم بودن نسبت به خوردگی و در نتیجه كاهش پارگی خطوط فشار ضعیف
(m كاهش میزان استفاده های غیر مجاز از برق
(n تفاوت هزینه كم و قابل جبران از محل صرفه جوئی در خسارت خاموشیها
(o امكان نگهداری و سرویس هنگامی كه خط برقدار است
(p كاهش هزینه‌های نگهداری (كاهش سیستماتیك شاخه زنی درختان و جایگزینی و تعویض مقره‌های شكسته و...)
q) افزایش ایمنی در هنگام كار بر روی خطوط و كاهش خسارتها و ضایعات ناشی از برق گرفتگی
r) امكان استفاده در معابر باریك و تنگ
s) کاهش احتمال اضافه ولتاژهای ناشی از رعد و برق
t) بر خلاف سیمهای لخت، كابلهای خودنگهدار (self damping) بوده لذا ارتعاشات آنها در اثر باد ناچیز و امكان طویل نمودن اسپنها میسر است.
u) استفاده از پایه های باكلاس پایین به سبب سبك بودن كابل
v) بدلیل اینكه وزن كابلها سبك بوده و بصورت باندل هستند لذا زمان نصب كوتاهتر میشود.
w) امكان استفاده از پایه های كوتاه به سبب عایقدار بودن هادیها
x) امكان افزایش ظرفیت خط و نصب مدار جدید بر روی پایه ها
y) راكتانس پایین كابلهای خودنگهدار نسبت به شبكه سیمی هوایی
همراهان گرامی می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر و استعلام قیمت محصولات سیم و کابل با شماره های 05137130000 و 09396718656 تماس حاصل فرمایید.