سوم خرداد سالروز فتح خرمشهر در عملیات بیت المقدس و روز مقاومت و ایثار مردم خرمشهر که سرانجام باعث پیروزی جمهوری اسلامی شد و به پاس این دستاورد این روز را گرامی میداریم. سوم خرداد و فتح خرمشهر، جهاد آگاهانه و شجاعت مظلومانه ملت ایران است. به مناسبت سوم خرداد و آزاد سازی خونین شهر، توضیحاتی درباره آزادسازی خرمشهر آورده ایم تا شاید اندکی یادآور ایثارگری ها و دلاوری های رزمندگان اسلام و مردم با غیرت خرمشهر شویم.

در روزهایی که تمام نقاط کشور ایران از شمال تا جنوب، از شرق تا غرب عطرآگین از حضور شهیدانی است که با نثار خون خویش از خاک وطن دفاع کردند و بیگانگان را از ایران بیرون راندند. در این میان و در طول 8 سال دفاع مقدس مقاومت مردم خرمشهر، حماسه ای از یاد نرفتنی است، مردمی که بدون هیچ امکاناتی از مال و جان و ناموسشان دفاع نمودند شهید دادند اما یک وجب از خاکشان را به دشمن نسپردند.

در سراسر سال های پر افتخار دفاع مقدس، روزهای بزرگی به ثبت رسیده است که عظمت و اهمیت آن همواره در اذهان باقی خواهد ماند و سوم خرداد، روز آزادسازی خرمشهر در خلال جنگ تحمیلی هشت ساله رژیم بعثی "صدام" دیکتاتور معدوم عراق ضد ایران نیز از همین افتخارات دوران هشت سال دفاع مقدس است.

جنگ ایران و عراق

جنگ ایران و عراق به عنوان جنگی تحمیلی یاد می شود زیرا رژیم بعث عراق، جنگی ناخواسته را به کشور ما تحمیل کرد و با نادیده گرفتن استقلال سرزمین ما به ایران عزیزمان تجاوز کرد، به همین دلیل مردم غیور سرزمینمان، و همچنین مردم عزیز خوزستان و شهر خرمشهر جان خود را در کف دست گذاشته و از جان و مال و ناموس در برابر بیگانگان دفاع کردند و ذره ای از خاک میهن عزیزمان را واگذار نکردند.

چه غیور مردان و زنانی که در دفاع مقدس ایران و عراق به شهادت رسیده اند، چه دلاوران و فرماندهانی که خود به همراه سربازانشان ایستادگی کردند و به شهادت رسیدند و ما امروز مدیون خون این عزیزانیم. جنگ ایران و عراق به صورت رسمی در 31 شهریور 1359 برابر 22 سپتامبر 1980 آغاز شد و پس از حدود 8 سال در مرداد 1367 با قبول آتش بس از سوی دو طرف و پس از به جا گذاشتن یک میلیون نفر تلفات و 1190 میلیارد دلار خسارات به دو کشور خاتمه یافت.

خرمشهر چند روز مقاومت کرد؟

در ابتدای جنگ ایران و عراق، به دلیل آماده نبودن نیروهای مسلح ایران به خاطر وقوع انقلاب اسلامی، درگیری های داخلی با گروهک های ضد انقلاب، آشفتگی اوضاع سیاسی، بی تدبیری رییس جمهور وقت به عنوان فرمانده کل قوا و... خرمشهر زیر آتش سنگین ارتش عراق قرار گرفت و انبوهی از آتش خمپاره ها و توپ های دشمن که روی شهر ریخت. شهر در آتش می سوخت و صدای انفجار لحظه ای قطع نمی شد و همه مردم غافلگیر شدند. برای اینکه مردم برای مقاومت سازماندهی شوند، رو به مسجد جامع (نماد مقاومت) و دیگر پایگاه ها آمدند و طولی نکشید که بیمارستان پر از مجروحان و شهیدان شد. 

گروه های مقاومت به سرعت شکل گرفت و همه مردم و دلاوران 34 روز مقاومت نمودند و دشمن را در دستیابی سریع به اهدافش و اشغال سریع خوزستان ناکام گذاشتند. نیمه شب سوم آبان نیروهای ارتش بعثی، هجومی وسیع و گسترده را به شهر آغاز کردند و پس از جنگی نابرابر و ناجوانمردانه، وارد خیابان‏ های خرمشهر شدند. رزمندگان و مردم شهر در اطراف پل خرمشهر برای جلوگیری از پیشروی نیروهای صدام تلاش بسیاری کردند اما سرانجام در غروب چهارم آبان، غرب خرمشهر به دست دشمن افتاد و خرمشهر، با تمام ایستادگی ها و خیانت رئیس جمهور وقت در جنگ ایران و عراق نتوانست مقابل نیروهای متجاوز ایستادگی لازم را کند و خرمشهر به سقوط و اشغال عراق درآمد و به خونین شهر تبدیل شد. 

خرمشهر چند روز در اشغال بود؟

عراق با حمله ناگهانی به ایران و اشغال خرمشهر در نظر داشت ظرف مدت چند هفته خود را به تهران برساند و با این کار به آمال و آرزوهای خیال انگیز خود برسد اما با رشادت های دلیرانه مردم ایران به جز تصرف ناتمام خرمشهر، به هیچ یک از اهداف از پیش تعیین شده خود دست نیافت. با رشادت های ایرانیان خرمشهر که پس از 35 روز مقاومت، در تاریخ 4 آبان ماه 1359 اشغال شده بود پس از 575 روز در ساعت 11 صبح روز سوم خرداد سال 1361 آزاد شد.

تقویم ایران یک روز فراموش نشدنی در کنار دیگر روزهای مهم خود دارد و آنهم سوم خرداد، روز آزادسازی خرمشهر است. سوم خرداد 1361 روزی است که مردم دلیر و رزمندگان جان برکف ایران خرمشهر را از چنگال دشمن نجات دادند.

فتح خرمشهر در عملیات بیت المقدس

اگر چه خرمشهر در چهارم آبان 59 سقوط کرد و دشمن حتی به منازل خرمشهر رحم نکرد اما مقاومت مردم و رزمندگان تا 20 ماه (575 روز) بعد ادامه یافت. پس از بررسی های بسیار و انجام چند عملیات مقدماتی، در 10 اردیبهشت 1361عملیات «بیت المقدس» در منطقه غرب رود کارون و جنوب غربی اهواز و شمال خرمشهر با رمز «یا علی بن ابی طالب (ع)» آغاز شد اما حساسیت و اهمیت اهداف موجب شد که عملیات به مدت 25 روز به درازا کشید و در نهایت رزمندگان اسلام، در اوج اقتدار، خرمشهر را آزاد کردند.

عملیات بیت المقدس به فرماندهی علی صیاد شیرازی

عملیات بیت المقدس به فرماندهی علی صیاد شیرازی با نیروی ایرانی به توان 130 هزار سرباز با هدف آزادسازی خرمشهر آغاز گردید. در ابتدا نیروهای عراقی از خرمشهر عقب نشینی کردند اما ارتش عراق برای پس زدن نیروهای مسلح ایران، پاتک بزرگی را آغاز نمود و نیروهای ایرانی در مقابل پاتک گسترده ارتش عراق، مقاومت کردند و در تاریخ 3 خرداد 1361 نیروهای ایرانی، به طور کامل بر شهر خرمشهر مسلط شدند. انجام عملیات بیت المقدس در 4 مرحله برنامه ریزی شده بود، که هر مرحله یک عملیات بزرگ به حساب می آید.

مهم ترین اهداف عملیات بیت المقدس، انهدام حداقل دو لشکر از نیروی های ارتش عراق، باز پس گیری شهرهای خرمشهر، هویزه و پادگان حمید، خارج نمودن شهرهای اهواز، حمیدیه و سوسنگرد از برد توپخانه عراق، تأمین مرز، تهدید بصره، تداوم رزم علیه ارتش عراق و کاهش توان رزمی عراق بود.

در اولین اقدام رزمندگان ایرانی پس از آزادسازی خرمشهر در مسجد جامع خرمشهر نماز اقامه کردند و همه ملت مسلمان ایران غرق شادی و سرور شدند و با حضور در مساجد نماز شکر به جای آورده و ندای ا... اکبر سردادند. جنگ عراق با ایران طولانی ترین جنگ متعارف در قرن بیستم میلادی و دومین جنگ طولانی این قرن پس از جنگ ویتنام بود که نزدیک به هشت سال به طول انجامید و پس از تحمیل هزینه های سنگین به دو کشور، بدون دستاوردی برای صدام به پایان رسید.

سوم خرداد نه فقط یادآور آزادی خرمشهر که یادآور فداکاری ها و ایستادگی های تحسین برانگیز مدافعان ایران اسلامی در برابر نیروهای متجاوز است. ایران و ایرانیان امروز یک بار دیگر خاطره آزادسازی خرمشهر را گرامی می دارند.