تابلو برق:
تابلو برق محفظه ی فلزی است که تجهیزات الکتریکی اتوماسیون و برق صنعتی در آن نصب میشوند. به وسیله ی تابلو برق میتوان یک فرایند صنعتی را به صورت دستی یا اتوماتیک کنترل کرد، برق را بین تجهیزات تقسیم کرد و ضریب توان را اصلاح نمود.
تابلو های برق را میتوان با توجه به محل نصب، عملکرد، ایستایی و شکل ظاهری تقسیم بندی کرد:
از نظر ایستایی:
1-ایستاده (standing self)
2-دیواری (mounted wall)
از نظر شکل ظاهری:
1-تابلو های metal enclosed: که خود شامل دو دسته ی metal clad (محفظه های مختلف از هم جدا) وcompartment type (محفظه های مختلف از هم جدا نیستند) میشوند.
2-تابلوهای کشویی (این تابلو ها معمولا به دو صورت MCC) تابلوي کنترل موتور) و تابلوي مرکز قدرت که تغذیه کننده تابلوي هاي MCC هستند ساخته می شوند)
از نظر محل نصب:
1-داخلی (indoor)
2-خارجی (out door)
از نظر عملکرد:
1-تابلوهاي اصلاح ضریب قدرت که به تابلوهاي بانک خازنی معروف هستند.
2-تابلوهایی که فقط جهت کنترل موتورهاي AC یا DC استفاده می شوند که معمولا شامل درایوها، مدارهاي فرمان کنتاکتوري،STRATER SOFT ها یا مدارهاي راه اندازي موتور به صورت ستاره مثلث نیز می شوند.
3- تابلوهاي توزیع که جهت توزیع برق و در واقع توزیع جریان بین تجهیزات مختلف صنعتی استفاده می شوند.
4- تابلوهایی که براي کنترل یک پروسه صنعتی استفاده می شوند که معمولا شامل PLC ها نیز هستند.
تجهیزات به کار رفته در یک تابلو برق فشار ضعیف:
1-کنتاکتور: وسیله اي است که در آن با استفاده از خاصیت الکترومغناطیس تعدادي کنتاکت به یکدیگر وصل یا از یکدیگر جدا می شوند. از این خاصیت جهت قطع و وصل و یا تغییر اتصال مدار استفاده می شود. هر کنتاکتور معمولاً داراي سه کنتاکت اصلی براي مدار می باشد.
2- کنتاکتور الکترونیکی ssr: رله حالت جامد (SSR) یک المان سوئیچینگ الکترونیکی است که کاري شبيه رله های الکترو مکانیکی را انجام مي دهد ولي هيچ عضو متحرکي ندارد، داراي طول عمر طولانی تری بوده و جهت کاربرد در سیستم های اتوماسیون صنعتی، PLC، بارهای مقاومتی (المنت ها) و بارهای سلفی (موتورها) عرضه میشوند.
3- ترانس ct: یک نوع مکمل آمپر متر هستند که وظیفه اندازه گیری جریان را بر عهده دارند تا در تابلو برق صنعتی روی درب تابلو برق جریان به وسیله آمپر متر به خوبی نمایش داده شود.
4- کلید اتوماتیک Mould Case Circuit Breaker) mccb): یکی از قابلیت‌های مهم کلیدهای اتوماتیک MCCB سه حالته بودن سوئیچ آنهاست، به این صورت که در صورت بروز خطا در یک کلید اتوماتیک، کلید به جای قرار گرفتن در حالت قطع در حالت خطا قرار خواهد گرفت و این خصوصیت امکان مشاهده بروز قطعی مدار و باز شناختن علت آن (قطع دستی یا بروز خطا) را به ما خواهد داد.
5- کلید اتوماتیک mcb: فیوز مینیاتوری یا کلید مینیاتوری Miniature Circuit Breaker تجهیزات الکتریکی خانگی و صنعتی را در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار محافظت میکند.
6- کلید نشتی جریان: کلید محافظ نشتی جریان محافظ جان) Residual Current Circuit Breaker یا اختصارا(RCCB در هنگام وقوع جریان نشتی در سیستم های الکتریکی خانگی یا صنعتی باعث قطع جریان برق می شود و از بروز خطرات احتمالی جلوگیری می کند.
7- کلید های mpcb: از اين کليد جهت حفاظت موتورهای الکتريکی معمولاٌ تا قدرت 45 کيلو وات استفاده می گردد. این کلیدها دارای دو مشخصه حفاظتی میباشند. همچنین این کلیدها قابلیت Current Limiting دارند.
8-فیوزها: عبارت است از یک سیم حرارتی که در مدار جریان قرار می گیرد و به ازای جریان به خصوصی در زمان معین ذوب می شود (می سوزد).
9- کلید فیوز: این وسیله هم کلید است هم فیوز و در داخل آن فیوز های کاردی نصب میشود.
10-بی متال: برای حفاظت از موتورهای الکتریکی در مقابل اضافه بار از رله های حرارتی (بی متال) استفاده می شود. اساس کار این رله ها بر پایه اختلاف ضریب انبساط طولی دو فلز به کار رفته است.
11- کلید ولت متر: با اتصال این کلید به ولت متر می توان ولتاژهاي مختلف خط و فاز را در سه فاز با تغییر سلکتور آن اندازه گیري کرد.
12- کلیدهای گردان: کلید هاي گردان جهت قطع و وصل سه فاز، چپ گرد و راستگرد موتور به صورت دستی و یا ستاره و مثلث کردن موتور استفاده می شوند.
13- ریل: ریل جهت نصب قطعات تابلو روي سینی تابلو استفاده می شود.
14- ترمینال: ارتباط تابلو با تجهیزات بیرون تابلو از طریق ترمینالها صورت می گیرد.
15- گلند: گلند از تجهیزات سیستم های الکتریکی می باشد که در زمان اتصال کابل به تجهیزات برای جلوگیری از خم شدن و آسیب دیدن کابل و همچنین جهت آبندی در مقطع ورود کابل به تجهیز مورد استفاده قرار می گیرند.
16- شینه: عبارت است از یک هادی به شکل لوله ای، سیمی و یا تسمه ای که انرژی الکتریکی از نیروگاه ها، ترانسفورماتورها و یا خطوط انتقال و از طریق آن به مراکز مصرف منتقل می شود.
17-شینه (ارت نول): براي توزیع ارت یا نول در تابلو از این شینه استفاده می شود.
18- مقره: براي عایق کردن شینه ها نسبت به بدنه تابلو و همچنین نگه داشتن شینه ها از مقره هاي اتکایی استفاده می کنیم.
19-داکت: یک کانال پلاستیکی درب دار است که برای محافظت و انتقال کابلها از آن استفاده می شود. از انجایی که داکتها معمولا ضد آب نیستند استفاده از داکت تنها در محل های مسقف صورت می گیرد.
20- لامپ سیگنال: یکی دیگر از انواع تجهیزات تابلو برق میباشد که کاربرد بسیار زیادی دارد و به عنوان لامپ های علامت دهنده و یا لامپ های خبر نیز نامگذاری میشوند.
21- وایرشو: جهت اتصال مطمئن و سریع یک سیم در یک سلول ترمینال از وایرشو های روکش دار استفاده می گردد.
22- بست کمربندی: جهت بستن سیمهاي تابلو به یکدیگر براي نظم بخشیدن به آنها از بست کمربندي یا نوار فرم استفاده می کنیم.
23- بست کمربندي و نوار فرم: جهت بستن سیمهاي تابلو به یکدیگر براي نظم بخشیدن به آنها از بست کمربندي یا نوار فرم استفاده می کنیم.
24- تایمرها: براي ایجاد زمان بندي بین قطع و وصل شدن ادواتی مثل کنتاکتور ها از تایمر هاي الکترونیکی استفاده می کنیم.
25- رله هاي هوشمند: این رله قابل برنامه ریزي بوده و جایگزین مناسبی جهت مدارهاي فرمان در تابلوهاي برق است.
26- PLC یا همان کنترل کننده منطقی قابل برنامه ریزي از جمله تجهیزاتی است که امروزه در تابلوهاي برق زیاد استفاده می شود. این وسیله جهت کنترل فرایندهاي صنعتی کاربرد دارد.
27- درایوها: جهت کنترل دور و گشتاور موتورهاي الکتریکی به خصوص موتورهاي سه فاز روتور قفسه اي استفاده می شود.
28- کنتاکتور خازنی: در تابلوهاي خازنی جهت وارد کردن خازنها به مدار شبکه از این کنتاکتورهاي مخصوص استفاده می کنیم این کنتاکتورها داراي یک مقاومت جهت محدود کردن جریان هاي هجومی ناشی از اتصال خازنها به مدار هستند.
29- خازن اصلاح: خازنهاي اصلاح ضریب در شبکه برق کارگاه ها و کارخانه ها قرار می گیرندتا ضریب توان مورد نظر حاصل شود.
30- رگولاتور خازنی: از جمله تجهیزات تابلوي بانک خازنی رگولاتور است. این دستگاه بر اساس ضریب توان شبکه تشخیص می دهد چه مقدار خازن باید به مدار وصل شود تا ضریب توان مطلوب به دست آید.
